De eeuwenoude vraag – “Is mijn rood hetzelfde als jouw rood?” – heeft zowel filosofen als gewone denkers geboeid. Nu suggereert een nieuwe studie door neurowetenschappers dat er, verrassend genoeg, veel consistentie bestaat in de manier waarop onze hersenen kleur verwerken. Hoewel individuele ervaringen een mysterie blijven, hebben onderzoekers opmerkelijke overeenkomsten ontdekt in de hersenactiviteit bij het waarnemen van kleuren als rood, groen en geel.
Het mysterie van kleurperceptie ontrafelen
De puzzel ligt in hoe hersenen reageren op kleuren. Er waren twee mogelijkheden: óf elk individu beschikt over een netwerk van zenuwcellen met een uniek patroon die kleuren interpreteren, óf de perceptie van kleuren veroorzaakt een relatief standaard, voorspelbaar patroon van hersenactiviteit – een patroon dat niet drastisch verschilt van persoon tot persoon.
Andreas Bartels en Michael Bannert, neurowetenschappers van de Universiteit van Tübingen en het Max Planck Instituut voor Biologische Cybernetica in Duitsland, hebben deze vraag onlangs onderzocht en hun bevindingen gepubliceerd in het Journal of Neuroscience. Hun onderzoek wijst sterk in de richting van de laatste mogelijkheid: dat het waarnemen van kleuren als rood, groen en geel een verrassend gemeenschappelijk neuraal patroon in verschillende hersenen activeert.
Het onderzoek: hersenactiviteit in kaart brengen tijdens kleurwaarneming
Om dit fenomeen te onderzoeken, volgden Bartels en Bannert de hersenactiviteit van vijftien deelnemers terwijl ze naar een reeks tinten rood, groen en geel keken. Hierdoor konden de onderzoekers neurale reacties op verschillende kleuren in kaart brengen en deze gegevens vervolgens gebruiken om te voorspellen welke kleur elke deelnemer daadwerkelijk zag.
De resultaten onthulden een hoge mate van consistentie in de manier waarop de hersenen van de deelnemers op kleuren reageerden. Neurale reacties op deze kleuren verschilden niet enorm van persoon tot persoon, wat erop wijst dat er een gedeeld onderliggend neuraal verwerkingsmechanisme bestaat. Dit is een belangrijke bevinding, omdat het impliceert dat ondanks onze subjectieve ervaringen de biologische basis voor kleurwaarneming universeler is dan eerder werd gedacht.
Beyond Biology: de subjectieve ervaring van kleur
Hoewel de studie de gedeelde biologische basis van kleurperceptie belicht, geeft het geen volledig antwoord op de diepere vraag hoe onze hersenen het unieke, subjectieve gevoel creëren van het zien van een kleur. De onderzoekers erkennen dat dit raakt aan een veel grotere en veel complexere vraag over bewustzijn: hoe hersenactiviteit aanleiding geeft tot innerlijke ervaringen die diep persoonlijk zijn.
“We kijken alleen naar de biologie van hoe kleuren worden gedetecteerd”, legt Bartels uit. “We weten niet hoe dat zich vertaalt in jouw individuele ervaring van het zien van rood.”
Dit onderzoek opent nieuwe wegen voor het onderzoeken van het verband tussen hersenactiviteit en subjectieve ervaringen, een domein waar nog veel onbekend is. Het debat over de aard van kleur en bewustzijn is nog lang niet beslecht en belooft voortgezet onderzoek en fascinerende ontdekkingen in de komende jaren.
