Nowe badania sugerują, że Mars mógł kiedyś mieć księżyc znacznie większy od swoich obecnych księżyców, Fobosa i Deimosa. Ten hipotetyczny księżyc był na tyle masywny, że spowodował mierzalną aktywność pływową w starożytnych morzach planety, o czym świadczą skały osadowe w kraterze Gale. Wyniki zaprezentowane przez Suniti Karunatillake i współpracowników z Louisiana State University wskazują, że zaginiony księżyc był od 15 do 18 razy masywniejszy od Fobosa.
Sygnatura pływów w osadach marsjańskich
Naukowcy przeanalizowali warstwowe skały osadowe w kraterze Gale uchwycone przez łazik Curiosity. W skałach tych występują naprzemienne cienkie warstwy piasku i mułu, zwane rytmitami. Na Ziemi takie formacje są silną oznaką aktywności pływowej. Warstwy wskazują, że przypływy przyniosły piasek, który następnie pokrył się drobnym mułem, gdy woda opadła. Analiza zespołu wykazała, że okresy pływów odpowiadają księżycowi znacznie większemu niż którykolwiek z obecnych księżyców Marsa.
Matematyczny dowód przeszłych sił pływowych
Swoją hipotezę potwierdza Rajan Sakar z Instytutu Badań Układu Słonecznego. Max Planck użył transformacji Fouriera do analizy wzorców warstwowych. Wyniki potwierdziły występowanie okresowości sugerujących, że Słońce i większy Księżyc napędzały niegdyś siły pływowe na Marsie. Stanowi to rozwinięcie wcześniejszych prac Rajata Mazumdera, który w 2023 roku zasugerował, że podobne formacje w kraterze Jezero mogą również mieć pochodzenie pływowe, chociaż zdjęcia te nie miały wystarczającej rozdzielczości, aby umożliwić szczegółową analizę.
Pozostałe kontrowersje i alternatywne wyjaśnienia
Nie wszystkich naukowców to przekonuje. Niektórzy twierdzą, że jeziora w kraterach Gale i Jezero były zbyt małe, aby powodować zauważalne pływy, nawet przy większym księżycu. Nicolas Mangold z Laboratorium Nauk Planetarnych i Ziemi sugeruje, że kratery te nie są idealnymi miejscami do rejestrowania osadów pływowych. Inni, jak Christopher Fedo z Uniwersytetu Tennessee, sugerują, że regularnie zmieniające się dopływy rzek mogą również tworzyć podobne struktury osadowe.
Jednak Sakar odpowiada, że podziemne połączenia mogłyby połączyć Krater Gale z większym, niewidzialnym oceanem. Bardzo fragmentaryczna powierzchnia Marsa i porowata geologia umożliwiłyby takie powiązania hydrologiczne, czyniąc aktywność pływową wiarygodną.
Obecność znaczącego księżyca z przeszłości rodzi pytania dotyczące ewolucji układu marsjańskiego. Obecne księżyce, Fobos i Deimos, mogą być pozostałościami tego większego ciała, rozpadającego się na przestrzeni miliardów lat. To odkrycie stanowi kolejny element układanki dotyczącej wczesnego potencjału klimatycznego i zamieszkiwalnego Marsa.
