Paul Ekman, psycholog, który przez dziesięciolecia badał uniwersalny język ludzkich emocji odzwierciedlony w wyrazie twarzy, zmarł 17 listopada w wieku 91 lat. Jego praca zasadniczo zmieniła nasze rozumienie komunikacji niewerbalnej, wpływając na takie dziedziny, jak egzekwowanie prawa i kino.
Nauka o mimice
Badania Ekmana prowadzone przez dziesięciolecia miały na celu uszczegółowienie intuicyjnej ludzkiej zdolności do czytania emocji. On nie tylko obserwował; starannie skatalogował tysiące ruchów twarzy, łącząc je z konkretnymi stanami emocjonalnymi. Jego najważniejszym odkryciem było to, że pewne wyrazy twarzy są powszechnie rozpoznawalne w różnych kulturach, co sugeruje, że są one na stałe wpisane w naszą biologię, a nie wyuczone poprzez uwarunkowania społeczne.
Uderzającym przykładem jest jego analiza uśmiechów. Ekman zidentyfikował 18 różnych typów, wykazując, że szczery uśmiech wykorzystuje mięśnie wokół oczu (orbcularis oculi ), tworząc widoczne kurze łapki, podczas gdy w wymuszonym uśmiechu brakuje tego oczywistego znaku. To rozróżnienie zastosowano w sytuacjach, w których ważna jest autentyczność emocjonalna, od przesłuchań po szkolenie personelu serwisowego.
Z FBI do Hollywood
Wpływ Ekmana wykraczał daleko poza środowisko akademickie. FBI i Administracja Bezpieczeństwa Transportu (TSA) konsultowały się z nim w celu ulepszenia wykrywania kłamstw i oceny zagrożeń. Jego metody wykorzystano do szkolenia agentów w zakresie rozpoznawania mikroekspresji – ulotnych, mimowolnych ruchów twarzy, które ujawniają ukryte emocje.
Ale na tym jego wpływ się nie skończył. Jego odkrycia wykorzystali także hollywoodzcy animatorzy i reżyserzy do stworzenia bardziej realistycznych postaci. Rozumiejąc subtelne ruchy mięśni związane z prawdziwymi emocjami, mogą nadać animowanym twarzom większą autentyczność.
Dziedzictwo i uznanie
Amerykańskie Towarzystwo Psychologiczne doceniło zasługi Ekmana w 2015 roku, umieszczając go wśród najwybitniejszych psychologów epoki nowożytnej. Jego praca na nowo zdefiniowała tę dziedzinę, argumentując, że mimika nie jest po prostu wytworem kultury, ale ewolucyjnymi adaptacjami, które sprzyjają przetrwaniu.
Badania Ekmana pozostawiły po sobie ślad w postaci lepszego zrozumienia komunikacji międzyludzkiej. Jego odkrycia pokazują, że emocje nie są doświadczane tylko wewnętrznie; są przekazywane poprzez nasze twarze w sposób przekraczający bariery językowe i kulturowe.
Jego prace pozostają wpływowe, kształtując sposób, w jaki interpretujemy zachowanie i sposób, w jaki staramy się wykrywać oszustwo. Nauka o wyrażaniu emocji będzie nadal ewoluować, ale przełomowe badania Ekmana zapewnią mu trwały wpływ.
